Potrawy wigilijne zawsze były postne (bez mięsa, tłuszczów zwierzęcych, a w przeszłości nawet bez nabiału i słodyczy). Menu było za to bardzo obfite, bo zwykle składało się z dużej, zwyczajowo ustalonej liczby potraw. W wielu regionach tradycyjna kolacja wigilijna składała się z dwunastu dań, bo tylu było apostołów i tyle też jest miesięcy w roku. Równie często przygotowywało się na wigilię nieparzystą, rzekomo szczęśliwą liczbę potraw. Zależała ona od zasobności gospodarzy (od 5 do 11 dań). W tym zakresie nie było szczególnie sztywnych ustaleń i bywało, iż liczba dań była znacznie większa. Miało to świadczyć o spodziewanym dostatku w nadchodzącym roku.
Na wsiach południowego Podlasia jadało się barszcz z mąki żytniej, lub barszcz buraczany, kaszę gryczaną z sosem grzybowym, kapustę faszerowaną, kaszę jaglaną, kluski z makiem, pierogi z grzybami, soczewicą, jabłkami, śliwkami, lub z farszem z siemienia lnianego, racuchy, kisiel owsiany oraz kutię, zwaną też kucią ( gotowany pęczak, lub pszenica z makiem i miodem).
Na Kurpiach wśród potraw wigilijnych królowały śledzie, kapusta kwaszona, kasze, kluski z makiem, zupa owocowa z kluskami i miodem, a tylko u bogatszych ryby.
Górale preferowali gotowaną fasolę, kapustę, ryby i suszone śliwki. Na Pogórzu na wigilie jadano groch ze śliwkami, kaszę jęczmienną ze śliwkami, żur z owsa lub zupę grochową, karpiele, kapustę postną, ziemniaki, różne rodzaje pierogów z kapustą, śliwkami, jabłkami, a ostatnio nawet z serem, gotowany bób, pęczak i płatki wyrabiane z ciasta omaszczone olejem. Dawniej jadano tu także ,,siemiankę” (utłuczone i ugotowane siemię lniane i konopie, przypominające gęste mleko. Smarowano nim chleb.) Nie jadano ryb i nigdy nie podawano w czasie wigilii alkoholu.
We wsiach podkarpackich pierwszym daniem wigilijnym był ,,siemieniec” (zupa z siemienia lnianego) z pęczakiem domowym, a następnie groch, gotowana rzepa suszona, owoce a także kapusta z grzybami, fasola maszczona olejem i kluski z makiem.
W Wielkopolsce, w okolicach Poznania i Śremu wieczerza wigilijna składała się z sinej zupy konopnej, grochówki lub polewki z maku z jagłami, albo też z ,,więdki” zwanej też ,,zawiedką”, czyli brukwi suszonej, sparzonej wrzątkiem i obsypanej mąką, klusek z sokiem z kiszonej kapusty, klusek z makiem i miodem lub z faryną (gorszym ciemnym cukrem). W kaliskiem ogromną popularnością cieszyły się wszelkiego rodzaju ryby: szczupaki podawane z szafranem lub innymi przyprawami i karaski smażone w oleju z kapustą.
Na górnym Śląsku oprócz podstawowych potraw nie mogło zabraknąć tradycyjnych deserów: ,,makówek” (kawałki bułki drożdżowej przełożone słodkim makiem i zalane mlekiem) oraz ,,moczki” (rodzaj budyniu z pokruszonych pierników rozmoczonych w kompocie porzeczkowym z dodatkiem bakalii).
Jadłospis wigilijny przez lata podlegał ciągłym zmianom. Dostosowywany był do zwyczajów, potrzeb i możliwości. Szereg tradycyjnie regionalnych potraw zaczęła pojawiać się na innych terenach przynoszona przez migrującą ludność. Obecne czasy nie sprzyjają urządzaniu wystawnych wigilii, ani przyrządzaniu wielu pracochłonnych potraw. W każdym jednak domu nadal na wigilijnym stole pojawiają się typowe potrawy zgodne ze zwyczajami rodzinnymi i regionalnymi.
A co króluje na stole w Twoim domu? Na co najbardziej się czeka? Opowiedz o tym. A może podzielisz się jakimś sprawdzonym przepisem?
center>
9 ulubionych miejsc kleszczy w ciele
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
