Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Spisz. W Jurgowie wyremontowano zabytkowe szałasy na Polanie Podokólnem. To największa "letnia wieś" na Podtatrzu

Maria Bafia-Bobek
Maria Bafia-Bobek
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Krakowie - Delegatura w Nowym Targu
W Jurgowie zakończył się remont dwóch szałasów pasterskich na Polanie Podokólnem, zwanej też Polaną Palenicą w Jurgowie na Spiszu. To tu znajdowała się kiedyś tzw. letnia wieś. Dziś budynki pozostają nieużywane. Dzięki dotacji Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków szałasy odzyskały swój dawny blask i nie popadną w ruinę.

Dawniej na Podtatrzu pasterstwo było jednym z głównych zajęć. Trudnili się nim także mieszkańcy Jurgowa. Wykorzystywali do tego polany w Tatrach i u podnóża gór. To właśnie tam wypasali swoje bydło i owce. Tam też powstawały szałasy, czyli domy na czas wypasu. Przeważnie szałas był schronienie dla ludzi i bydła.

Kiedy górale utracili prawo wypasu na tatrzańskich polanach, szałasy były przenoszone w jedno miejsce. Tak powstało skupisko szałasów nazywane „wsią letnią” w Jurgowie. Koliby były używane od wiosny do jesieni. Na zimę bydło było spędzane do wsi.

Polana Podokólnem użytkowana jest od ok. 1880 r. To wówczas jurgowianie zostali wyrugowani z polan jaworzyńskich w Tatrach. Był to efekt utraty przez Jurgowian prawa do wypasu owiec na polanach Jaworzyny Spiskiej. Stało się tak, kiedy w 1879 r. obszary te wykupił książę Hohenloe. Jego zamysłem była komasacja gruntów i urządzenie na tych malowniczych terenach nowoczesnych obszarów łowieckich. To w tym czasie na polanę zostało zwiezione szałasy z 90 polan jaworzyńskich. Potem w tym samym miejscu wznoszono nowe.

Szałasy stoją w czterech rzędach. Zbudowane na planie prostokąta, nakryte wysokimi, dwuspadowymi dachami krytymi dranicami. Jednoizbowe budynki z drzwiami pośrodku ściany frontowej. Zespół na Polanie POdokólnem jest największa zachowana wsią letnią.

Dziś wykorzystywane są bardzo rzadko m.in. składuje się tu siano. Są przede wszystkim dużą atrakcję turystyczną. Ostatni remont większości szałasów odbył się w latach 80-tych XX wieku iz ostał wykonany przez Muzeum Tatrzańskie. Wtedy we wszystkich szałasach m.in. poprawiono posadowienia na peckach kamiennych, wymieniono zbutwiałe elementy konstrukcji zrębu, renowacja więźb dachowych i wymiany pokryć dachowych na gonty lub dranice w zależności od pierwotnego poszycie.

W tym razem zostały poddane renowacji dwa szałasy. I tu rekonstrukcja obejmował m.in. ustabilizowanie budynków, oczyszczenie belek zrębowych, jak i deskowań szop, oczyszczenie "podmurówki" posadowienia na kamieniach granitowych, wymianę zdegradowanych elementów konstrukcji dachu i całego pokrycia dachowego oraz elementów ścian. Dachy szałasów zostały pokryte nowym gontem modrzewiowym. Natomiast teren wokół budynków został obniżonych i oczyszczony z porastającej zieleni powodującej zawilgocenie budynków.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Strefa Biznesu: Rolnicy zapowiadają kolejne protesty, w nowej formie

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na olkusz.naszemiasto.pl Nasze Miasto